Służba wojskowa w Armii Carskiej w XIX wieku - dziadek w armi carskiej?

Pisałam, że mój dziadek prawdopodobnie służył w armii carskiej, Tak więc podążając a rodzinną opowieścią/plotką, musiałam się dowiedzieć trochę na temat służby w armii carskiej. Temat bardzo rozległy i złożony bo obejmujący dużą liczbę ludzi oraz czasowo rozłożony na dużą liczbę lat.
Tak w telegraficznym skrócie:

Car Piotr I wprowadził w Rosji system poborowy do wojska, zakładał on, że:
1) Obowiązuje WSZYSTKIE warstwy społeczne bez wyjątku. (To oznacza, że przed poborem nie uciekł ani chłop ani szlachcic)
2) Rząd/ Władza wskazywała ilość rekrutów w wieku 25-35 lat, które dany okrąg miał oddać do wojska, zostawiając temu okręgowi wybór kogo konkretnie ma oddać.
3) czas służby - dożywotnia

Oczywiście przez lata forma rekrutacji do wojska była reformowana. Największe reformy przeszła w latach: 1736; 1762; 1839;
Najważniejsza zamiana nastąpiła w roku 1874, kiedy to Car Aleksander II wprowadził powszechny obowiązek służby wojskowej. Obejmował on każdego mężczyznę w wieku 21 lat, z nich wybierano około 25% osób wcielanych do czynnej służby wojskowej. Główna metoda wyboru to - LOSOWANIE.

Wyjątek: 
Nie podlegał wcieleniu: jedyny syn u rodziców, jedyny żywiciel w rodzinie, a także jeśli starszy brat służył lub służy w wojsku. 

Wzięci do wojska służyli:
- w wojskach lądowych - 15 lat, z czego w służbie czynnej 6 lat i 9 lat w rezerwie,
-we flocie - 7 lat służby czynnej i 3 lata w rezerwie.

Czas / okres służby skracano: do 4 lat dla posiadających świadectwa ukończenia wiejskiej szkoły podstawowej, do 3 lat dla tych, którzy mają skończoną szkołę podstawowa miejską, do 1,5 roku - gimnazjum, do 0,5 roku - absolwenci wyższych uczelni.


To tyle jeżeli chodzi o fakty historyczne. Teraz trochę pytań i niedomówień.

Podobno:  Mikołaj Rusek służył w armii carskiej.
Fakt: W 1916 roku przebywał w Gruzji
Fakt: W 1920 roku mieszkał już na stałe w Polsce.
Przypuszczenie: Urodził się w 1889 roku w Górze Jaroszyn jako syn Jana i Józefy zd. Ochal. (znaleziony akt urodzenia, jednak brak potwierdzenia w innych aktach z powodu ich nieodnalezienia)
Fakt: Wziął ślub z Marianną Mikulską z którą w 1916 roku przebywał w Gruzji.
Przypuszczenie: Marianna Mikulska urodziła się w 1890 roku w Żurawcu jako córka Michała o Magdaleny z.d Kasperek.

To na razie tyle - teraz muszę zacząć poszukiwania dalszych dokumentów.

Pradziadek z Gruzji - rodzina Rusek

Do przygody z genealogią zachęciła mnie informacja, że pradziadek Janek urodził się w Gruzji.
A więc fakty o pradziadku są takie.

* JAN RUSEK
- zmarł 28 lipca 2013 roku w Łomiankach Dolnych.
- zgodnie z aktem zgonu/małżeństwa urodził się 3 maja 1916 roku w TIFILIS (ZSRR).
(Do jego aktu urodzenia nie udało mi się dotrzeć)

Tbilisi (gruz. თბილისი, w latach 1845-1936 Tyflis) – stolica i największe miasto Gruzji położone nad rzeką Kurą, zamieszkane przez 1,15 mln osób 

- żona: 1) Janina Kiełbasa
           2)

- rodzice: Julianna Mikulska i Mikołaj rusek
- Rodzeństwo:
Marianna urodzona 17 sierpnia 1922 roku (Opatkowice) zmarła 6 września 2004 roku
Sylwester urodzony 5 lipca 1931 roku (Opatkowice) zmarły 17 maja 1995 roku
Antoni urodzony 24 grudnia 1920 roku (Opatkowice) zmarły 22 grudnia 1978 roku (Sumin)
Stanisław ???? - ????

Według opowiadań rodzinnych Mikołaj Rusek służył w armii carskiej. W jakiś sposób, prawdopodobnie wraz z armią, dotarł do Gruzji. Nie wiem kiedy i gdzie poznał Julianne Mikulską ale wiem, że razem byli w Gruzji (na dowód mam urodzenie dziadka), następnie powrócili do Polski i osiadli we Wsi Opatkowice, gdzie urodziła się reszta ich dzieci. Niestety nie znam również daty ich śmierci, więc utknęłam.

Co prawda mam pewne podejrzenia. Według mojej teorii Mikołaj i Julianna poznali się w Opatkowicach. (Znalazłam tam akty urodzenia Mikołaja Rusek i Julianny Mikulskiej, które są prawdopodobne datowo. Niestety nie mam 100% pewności, że to oni). Razem wraz z armią podróżowali i znaleźli się w Gruzji, gdzie narodził się mój pradziadek. Po skończeniu obowiązkowej służby Mikołaj wraz z żoną i swoim synem powrócił w rodzinne strony, gdzie doczekał się reszty potomstwa.
Niestety nie wiem na ile prawdopodobna jest taka koncepcja.

Tak długo jak nie odnajdę aktów związanych z ich śmiercią sadzę, że nie połączę ich z dalszymi przodkami.

-----------------------------------------------------------------------------------
Opatkowice – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Puławy. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie lubelskim.

Sumin – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie lipnowskim, w gminie Kikół. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa włocławskiego.
We wsi znajduje się parafia pw. Świętego Krzyża[1].

Dwóch braci - jedna wojna.

Chciałabym opisać tu historię dwóch braci mojej prababci - Janiny z.d Kiełbasa.

Początek tej historii jest w Opatkowicach - wsi na Lubelszczyźnie. W pewnej rodzinie należącej do schłopiałej szlachty. Rodzina ta wiodła normalne życie. Rodzicie musieli się bardzo kochać bo doczekali się 10 potomstwa - 5 synów i 5 córek. Ich spokojne życie zostało przerwane przez wojnę.

Zacznę od młodszego Brata- Józefa Kiełbasę. urodził się w 1917 roku.
W chwili wybuchu wojny ma 22 lata i służy w marynarce wojennej Wojska Polskiego.
Niestety jego walka trwała bardzo krótko. Zginął w dniu 24.09.1939 r. w czasie obrony pomorza. W stopniu Starszego marynarza.
Został pochowany na komunalnym cmentarzu witomińskim w Gdyni.

Kwatera znajduje się między głównym wejściem na cmentarz a budynkiem ZCK. Spoczywa na niej 462 żołnierzy WP poległych w walkach obronnych we wrześniu 1939 r. Wg innych źródeł liczba pochowanych żołnierzy może sięgać 600. Na kwaterze chowano także ludność cywilną (ofiary terroru niemieckiego). Centralnym akcentem kwatery jest niewielki pomink ku czci obrońców wybrzeża poległych w 1939 r.

 Lista pochowanych obrońców wybrzeża w Gdyni

Drugim bratem jest Bolesław Kiełbasa  (....aż głupio ale większość informacji jakie o nim posiadam znajduje się na Wikipedii. Oczywiście sprawdziłam informację).  Urodził sie on 22 marca 1976 roku w Opatkowicach. Pierwotnie wstąpił do seminarium duchownego, jednak szybko odkrył, że to nie jest jego powołanie. W 1932 roku przeszedł przeszkolenie wojskowe i tak znalazł się w Warszawie.
Po wybuchu II Wojny Światowej wstąpił w szeregi Związku Walki Zbrojnej. 
Był współorganizatorem punktu kontaktowego w położonej na granicy Generalnego Gubernatorstwa wsi Łomna (punkt udający zakład krawiecki mieścił się w domu rodzinnym żony Bolesława Kiełbasy – Kazimiery z domu Irek ps. „Jenny”, „Janek” (ur. 5 lutego 1916, zm. 1 stycznia 2004), która była łączniczką na terenie Puszczy Kampinoskiej). Po powstaniu Grupy Kampinos został dowódcą 4 kompanii wchodzącej w skład VIII Rejonu, II Batalionu pod dowództwem kpt. Stanisława Nowosada.
Po Wojnie pracował w administracji w gminie Czosnków oraz reaktywował działanie Ochotniczej straży pożarnej. Niestety w 1950 roku i jego nie ominęły prześladowania związane z przynależnością z AK.
Pośmiertnie odznaczony Warszawskim Krzyżem Powstańczym. Spoczywa na Cmentarzu Bródnowskim (kw. 20I-1-21). 

  Warszawski Krzyż Powstańczy został ustanowiony ustawą z dnia 3 lipca 1981 roku[1] jako wyraz hołdu dla uczestników powstania warszawskiego w 1944 roku.

* Józef Kiełbasa (ur. 1917 roku Opatkowice, zmarły 24 września 1939 roku) - starszy marynarz poległy w czasie obrony wybrzeża 1939 roku.

* Bolesław Kiełbasa (ur. 25 marca 1905 w Opatkowicach, zm. 22 marca 1976 w Warszawie) – polski działacz społeczny, ekonomista, porucznik Wojska Polskiego ps. „Gniewosz”.

Nazwisko Kiełbasa

Od kiedy byłam mała słyszałam, że w naszej rodzinie prababcia posiadała herb.
Oczywiście zgodnie z zasadami dziedziczenia herb mi się nie należy bo przede wszystkim jest dziedziczony po mieczu a nie po kądzieli. No ale był i coś o nim trzeba było się dowiedzieć.

Tak więc oto historia rodziny z Herbem. Nigdy nie opowiadana i dopiero niedawno na nowo odkryta..... przynajmniej przeze mnie.

Kiełbasa herbu Nałęcz

    

Najstarszy wizerunek z 1293 - pieczęć nieznana. W źródłach pisanych od 1398r.

Jeden z najstarszych herbów w polskiej heraldyce. Choć najwcześniejsza znana pieczęć, na jakiej się pojawia pochodzi z 1293 roku, legenda herbowa sugeruje, ze mógł powstać nawet za czasów panowania pierwszych Piastów. Występował przede wszystkimi w Wielkopolsce. Do herbu przynależy ponad 900 rodów.

Jan Długosz w dziele "Znaki, czyli herby Króla i Królestwa Polskiego" opisując 71 najstarszych herbów polskich mówi: "Nałęcz - Ród wywodzący się z plemienia polskiego o czym świadczy też sama nazwa Nałęcz, oznacza po polsku zawój, znamię owo bowiem - wydaje się - utworzone zostało na wzór zawoju".

 Według tradycji, opisanej przez Kaspra Niesieckiego w Herbarzu (t. III, s. 201):

"Mieczysław z monarchów polskich pierwszy chrześcijanin, chcąc żeby i poddani tegoż Boga, którego i on za Pana czcił, jednych postrachem drugich dobroczynnością do wiary i uznania tegoż Boga nęcił, jakoż gdy Gniewomir książę na Człopi (dziś na południe od Piły) przez chrzest święty odrodził się niebu, Mieczysław tym ucieszony chrzestną chustkę z głowy zdjąwszy na herb mu ją nadał."

To na tyle jeżeli chodzi o krótkie wprowadzenie do herbu.

Rodzina Kiełbasa znana mi na dzień dzisiejszy. Niestety daleko nie do dotarłam.

* Janina Kiełbasa (ur. 31 sierpnia 1921 roku Opatkiwice; zmarła 1962 rok Łomianki Dolne)
rodzice: Marianna i Antoni
mąż: Jan Rusek

* Antoni Kiełbasa (urodzony 16 listopada 1881 roku we Florianowie zmarły 29 grudnia 1962 roku)
rodzice: Jakub oraz Agnieszka
żona: Marianna Skowrońska
                                                   dzieci:
1) Jan
2) Bolesław
3) Stanisława
4) Helena
5) Marysia
6) Józef
7) Władysław
8) Teresa
9) Sławomira
10) Janina

* Jakub Kiełbasa (????-????)
rodzice: ???? i ????
żona: Agnieszka Bryzda

Rodzina Ocipka

Rodzinę Ocipka odnalazłam księgach metrykalnych głównie z parafii Łomna. Przedstawiam znaną mi rodzinę o nazwisku Ocipka.

 *  Józef Ocipka.  urodził się w 1885 roku a zmarł 20 października 1939 roku w Czosnków Polski. (Syn Mateusza i Julianny)
W  1907r.  wziął ślub z Rozalią Kowalska (córką Wawrzyńca i Franciszki; urodzonej w 1888 roku w Dziekanowie i zmarłej w roku 1970)

                          Ich dzieci to:

                             - Felicja
                             - Stanisława
                             - Maria
                             - Bronisława
                             - Tadeusz
                              - Józef
* Mateusz Ocipka urodzony w 1855 roku a zmarły w roku ????. (Syn Pawła i Franciszki)
W 1879 roku wziął ślub z Julianną Franiewską (córka Łukasza i Jadwigi)
                            Ich dzieci to:
                           - Jakub  1889 - ????
                           - Jan    1880 - ????
                           - Józef   1885 - 1939
                          -  Mateusz 1896 - ????

                          - Stanisław 1882 - ????

                          - Wojciech 1887 - ????    

* Paweł Ocipka urodzony 23 stycznia 1828 roku. (syn Jana i Franciszki)

W 1848 roku wziął ślub z Franciszką Woźniak (córka Jakuba i Urszuli)

                          Ich  dzieci:
                       - Adam 1863-1865
                       - Adam 1865 - ????
                       - Franciszka 1872-????   ( w 1892 roku wzięła ślub z Franciszkiem Szymborskim)

                       - Jan 1849 - ????     ( 1874 roku ślub z Małgorzatą Bielecką)

                       - Łucja 1865-1865
                       - Marcin 1850
                       - Marianna 1859 - ????   (1876 rok ślub z Kajetan Szadkowski)
                       - Mateusz 1855 - ????

* Jan Ocipka (???? - ????) Syn Jerzego i Marianny
W 1822 roku wiał ślub z Franciszką Rzemek/Żemek (córka Walentego i Marianny)

                         Ich dzieci
                       - Agnieszka 1825-1831
                       - Franciszek 1833-1835
                       - Jan Kanty  1836-1839
                       - Marianna Józefa 1843 - ????
                      - Mateusz 1830 - 1831
                       - Stanisław 1833 - 1835
                       - Paweł
                       - Józef 1823 - 1891 ( 1843 rok ślub z Zuzanną Mamay/ Mamaj)
                       - Wojciech 1840 - ????

* Jerzy Ocipka (???? - ????)

żona Marianna

Miejscowość Łomna:

Miejscowość Łomna leży niedaleko drogi prowadzącej z Warszawy przez Zakroczym w kierunku Gdańska. Jak Kampinos od zachodu, tak Łomna zamyka teren puszczy (Kampinoski Park Narodowy) od strony wschodniej. Nazywana niegdyś Łomnami lub Łomnami Wielkimi należy do najstarszych miejscowości na Mazowszu. Wymieniana jest już w bulli papieskiej Hadriana IV z roku 1155. Nadano ją wtedy Kanonikom Regularnym z Czerwińska. Pozostała w ich rękach do końca XVIII wieku.


Swą nazwę Łomna wzięła od wyrazu „łomny”, czyli łamany, kręty, zawiły – zapewne od koryta Wisły, która wtedy, jak przypuszczamy, płynęła bliżej wsi. Do nadanej kanonikom wioski należały okoliczne pola, łąki oraz część puszczy, zwana niegdyś Puszczą Łomińską – duży obszar w okolicach Dziekanowa i Truskawi.


Źródło: http://www.parafia.lomna.pl

Pierwsze kroki

Początki podobno zawsze są trudne. Tym razem też tak było. Zaczęłam od znalezienia w domu/ u dziadków/ wujka wszelkich akt metrykalnych oraz innych dokumentów takich jak stare dowody, legitymacje, rachunki, akty notarialne. Czyli wszelkie dokumenty, które pozwoliły by mi dowiedzieć się jak najwięcej.
Niestety nie zdobyłam ich za wiele.

Kolejnym moim krokiem (jak na dziecko XXI wieku przystało) było zapytanie Wujka Google co dalej.
Znalazłam dzięki niemu dwie strony, które okazały się praktycznie niewyczerpanym źródłem informacji.

1) http://genealodzy.pl jest to strona polskiego towarzystwa genologicznego.
Oprócz forum z dużą liczbą informacji zarówno prawnych jak i praktycznych na stronie znajduję się pewna Perełka. Mianowicie Towarzystwo zajmuje się fotografowaniem ksiąg metrykalnych znajdujących się zarówno w archiwach państwowych jak i parafiach i publikuje je. W efekcie powstał genszukacz czyli genologiczna wyszukiwarka nazwisk. Oczywiście nie zastąpi ona wycieczki do archiwum ale może pomóc zacząć.

2 )  http://regestry.lubgens.eu/news.php  jest to strona zajmująca się Lubelszczyzną i tylko Lubelszczyzną. Znaleźć można na niej m. inn indeks ksiąg metrykalnych z wyszukiwarką nazwisk.

Następnymi moimi krokami była wycieczka na cmentarze oraz do urzędu stanu cywilnego.

Dlaczego na cmentarz?
Z kilku powodów.
Po pierwsze ponieważ na nagrobku znajdują się ważne do identyfikacji informację takie jak data urodzenia oraz śmierci. Dzięki nim możemy zacząć szukać w archiwum i przejrzeć tylko jedną księgę z danego roku a nie kilkanaście z przedziału kilku lat.
Po drugie w jednym grobie może być pochowane kilka osób, na ogół należących do najbliższej rodziny. Ich dane mogą okazać się również przydatne.

Wycieczek na cmentarz miałam kilka.

Zaczęłam od cmentarzy, które odwiedzam dosyć regularnie i po których nie spodziewałam się żadnych niespodzianek. Jak zwykle się zdziwiłam.
Kiedy pojechałam na Cmentarz w Kiełpinie koło warszawy owocowało to w pozytywne zaskoczenie oraz ogromną frustrację.
No ale po kolei. Postanowiłam pojechać na cmentarz z aparatem i fotografować wszystkie płyty nagrobne z nazwiskami, które znam ze swojej rodziny. Groby pradziadków zrobione.... to było proste przecież wiem gdzie są pochowani, następnie grób pra- pradziadków i....zdziwienie. Wiem gdzie jest grób ale płyta jest całkowicie niewidoczna. Stara kamienna płyta na której już od dawna nie widać żadnego napisu. Wiem, że pochowana jest tam moja pra- prababcia ze swoją córka. Wiem, że umarły w czasie II wojny światowej podczas bombardowania, a przynajmniej jedna z nich wtedy umarła. Jednak poza tym nic. Ani kiedy umarły ani ile żyły. NIC.
Stojąc przed tym grobem myślałam, że to ślepa uliczka i jak na razie nią jest.
No ale podczas tej wycieczki znalazłam grób mojego pra- pradziadka, najśmieszniejsze jest to, że cały czas wiedziałam, że on tam jest ale sądziłam iż pochowany jest tam wujek a nie prapradziadek.

Podsumowując pierwsza wizyta genologiczna na cmentarzu okazała się bardzo owocna.
Równie owocna była wycieczka do USC w Łomnej.

Początek

Czym jest genologia?

Genologia to najprościej badanie historii za pomocą powiązań rodzinnych. Zagłębianie się w swoje pochodzenie. Jednak dlaczego ktoś miałby to badać? Zapewne powodów jest tyle ile ludzi, którzy się tym zajmują. Ja zaczęłam "badać" historię rodzinną z dwóch powodów.

Pierwszy z nich zaistniał kilka lat temu a mianowicie chciałam się dowiedzieć kim jest ciotka/ wujek/ kuzyn (niepotrzebne skreślić), który właśnie wpadł w odwiedziny. Tłumaczenia babci, że to syn brata jej stryjecznego wujka....czy coś w tym stylu niewiele mi mówiły i niewiele wyjaśniały. Chciałam się dowiedzieć więcej. Tak zaczęła się pierwsza zabawa z historią rodziny. Trwała ona bardzo krótko i niewiele z niej wynikło. Zabrakło mi samozaparcia oraz pomysłu jak to zrobić.

Za drugim razem "zapalnikiem" przez który powróciłam do oceanologi była informacja od mojego dziadka podczas jednej z uroczystości rodzinnych a mianowicie, że jego ojciec urodził się w Tbilisi. To był szok. Jak to dziadek Janek urodził się w Gruzji? A jak znalazł się w Polsce? A może istnieją inne nieoczekiwane tajemnice mojej rodziny?
Postanowiłam to sprawdzić i tym razem jak na razie motywacji mi nie zabrakło. Powoli zaczęłam się zagłębiać w coraz dawniejsze czasy i zaczęłam śledzić powiązania pomiędzy poszczególnymi osobami. A im bardziej zagłębiałam się w kolejne pokolenia tym bardziej rozumiałam, kim jest dla mnie dana ciotka czy wujek.

Oczywiście po drodze zaczęły się pojawiać liczne problemy. W paru miejscach utknęłam do dziś, w niektórych natknęłam się na problemy natury administracyjnej.

Tego bloga założyłam z dwóch powodów. A mianowicie:
- aby usystematyzować wiedzę oraz
- znaleźć pomoc w miejscach w których utknęłam.

Z oczywistych względów nie zamierzam pisać tutaj o osobach żyjących. Całkowicie ich pominę. Zacznę od tych, którzy już umarli.